De Matthäus Passion

De eerste uitvoering van de Matthäus Passion van Johann Sebastian Bach (1685-1750) had waarschijnlijk plaats op Goede Vrijdag 15 april 1729, maar er worden ook andere data en jaartallen genoemd. Wat we zeker weten, is dat de definitieve versie voor het eerst in 1736 uitgevoerd werd. Bach stelde hierbij het eerste en tweede koor tegenover elkaar op; het derde koor zong vanaf een gaanderij bij het altaar. Zo ontstond een auditieve kruisvorm, waarbij de toehoorders letterlijk tússen de drie koren in zaten.

Uniek in Nederland
In 2006 nam dirigent Klaas Stok het initiatief om de Matthäus Passion in deze kruisopstelling uit te voeren in de Bergkerk, een Romaanse kruisbasiliek uit de twaalfde eeuw. Tot op de dag van vandaag is deze uitvoering uniek in Nederland.

Klaas Stok: “De Matthäus Passion is een universeel kunstwerk dat nog niets aan zeggingskracht verloren heeft. De dubbelkorigheid wordt in de kruisopstelling optimaal benut: het publiek hoort en ziet de dialoog tussen de koren en orkesten en dat maakt de beleving nóg intenser. Doordat het jongenskoor dwars opgesteld staat ten opzichte van de twee andere koren, is er een auditief en (letterlijk) visueel kruis, waar het publiek middenin zit. Als toeschouwer kun je daardoor horen en zien wat er tussen de koren, orkesten en solisten gebeurt. De dialogen, het verhaal en de muziek komen in deze kruisopstelling werkelijk tot leven. Het idee voor deze opstelling is ontstaan vanuit het klankeffect, maar klopt ook met de muzikale structuur.”

Niet alleen bezoekers ervaren de bijzondere dynamiek van deze uitvoering; ook koren, orkestleden en solisten werken graag aan deze uitvoering in kruisopstelling van de Matthäus Passion mee vanwege de unieke belevenis.